İngilizcede ‘Lightstrike’, Fransızcada ‘gout de lumiere’ olarak geçen terimi kendi dilimizde ‘ışık çarpması’ olarak adlandırmak yanlış gelmedi doğrusunu isterseniz. Bu yazıyı, ışığın herhangi bir engelle karşılaşmadan şeffaf şişelerin içinde yer alan roze ve beyaz şaraplar üzerindeki etkilerini gözlemleyen ve değerlendiren profesyonellerin endişelerini sizlerle paylaşmak için kaleme aldık. Belki içtiğiniz şaraplarda karşınıza çıkan kimi farklılıkların ışık etkisiyle ilgisi olup olmadığını da sorgulamanıza yardımcı olabiliriz.

Bordo şişeleri anlatırken şişe özellikleri arasında rengin koyu olmasının özellikle altını çizer ve bu sayede sağladığı güneş ışığındaki UV ışınlarını filtre etme özelliğinin önemini vurgularız. Ama bu yazıyı kaleme alırken fark ettik ki bordo formundaki şişelerin şeffaf da üretilebileceğini söylemeyi ihmal etmişiz. Elbette cam rengi formdan bağımsız ve birçok beyaz ve roze şarap, bordo formundaki şeffaf şişelerde satılıyor.

Işık Şarabı Nasıl Etkiliyor?

Araştırmalar bize gösteriyor ki kısa dalga boyundaki zararlı mavi ve UV ışın boylarının şeffaf şişelerdeki etkisi, koyu renklilerden 300 kez daha fazla. Peki bu ışınların şarap üzerinde nasıl bir etkisi var?

Işınlar, belli asit gruplarının, örneğin amino asitlerin, tetiklenerek reaksiyon göstermesine sebep oluyor. Bu reaksiyonlar sonucunda aromalar kapanabiliyor hatta bazen sarımsak ve lahana gibi istenmeyen aromalar ortaya çıkmasına sebep olabiliyor. Ayrıca renk üzerinde de etkisi olduğu açık; renk yoğunluğu olumsuz etkileniyor.

Kritik Süre 7 Gün: Geri Dönüş Yok!

Işık çarpmasının şarabı etkilemesinde kritik süre 7 gün olarak gözlenmiş. Şarap bir kez böyle bir etkiye maruz kalınca eski değerlerine geri dönmesi mümkün olmuyor. Yani üretim aşamasında harcanan onca emek yok olup gidiyor.

Roze şaraplar konusundaki otoritelerden şarap uzmanı (MW) Liz Gabay tadımını yaptığı roze şarapların yaklaşık üçte birinin ışık çarpmasından olumsuz etkilendiğini saptadığını söylüyor. Buna karşılık üreticiler şeffaf cam şişe kullanmadaki alışkanlıklarını değiştirme konusunda çok da istekli değiller. Çok uzun zamandır kullanageldikleri şeffaf cam şişelerin sergileme ve satış açısından önemli bir avantaj olduğunu düşünüyorlar ve elbette haklılar.

Ama şarapların nitelikleri açısından bakıldığında, durum farklı olabilir. Belki de kimi şarap severler, ışık çarpmasıyla değer kaybına uğrayan şaraplarından ötürü farkında bile olmadan başka alternatiflere yöneldiler.

Basit Çözüm: Işık Çarpmasından Şarabı Koru

Henüz ülkemizde olmamakla beraber camdan farklı malzemelerden üretilen kimi ambalajlar (teneke kutu, karton ambalaj) ışık çarpması tehlikesini ortadan kaldırıyor. Cam şişe kullananların da şeffaf ısrarından vazgeçip koyu renkli şişeye geçmeleri bile bu konuda yaşanabilecek sıkıntıları ortadan kaldırmaya yetiyor.

Özetlersek uzun süre gün ışığına maruz kalan şarapların şeffaf cam şişelerde bulunması, içeceğimiz üründen memnun olmama riskimizi arttırıyor. İyisi mi bu konudaki fikirlerimizi üreticilerle paylaşalım ki gelecek planlamalarında bu riski hesaba katsınlar.