23 Şubat 2025 Pazar günü yeni etkinlik serimiz ÜRETİCİLER WAYANA’DA, açılışını Bodrumlu üreticimiz MOR SALKIM ile yaptı. Bu tadımda kullanacağımız şarapları bizlere şaraphanenin teknik sorumlusu Umut getirdi, gelirken yanında da bir sürpriz getirdiğini fark ettik. Aksümbül şarabıyla ilk karşılaşmamız böyle oldu.

Umut’un bizlere özetlediği hikâye, Mor Salkım’ın iş birliği yaptığı büyük kurumsal firmalardan birisinin sosyal sorumluluk projesi olarak destek verdiği bağlarda başlıyor. Kalecik Karası üzümlerini aldıkları Beypazarı bağlarında dikkatlerini çeken yeni bir üzümle karşılaşıyorlar. Üzümü takip etmeye başlayan Umut şeker ve asit değerlerinin şaraba uygun olduğunu fark edince 2024 yılı hasat zamanında yaklaşık iki ton gibi bir üzümü işlemeye karar veriyor ve bizim elimize örneği ulaşan şarabın üretimi yapılıyor.

Aksümbül: Her Yudumda Yeni Bir Keşif

Aksümbül şarabı elimize ulaşınca heyecanla ilk tadımını yaptık. Canlı asidi, burundaki çiçek aromaları ve damaktaki narenciye kabuğu acılığını hissettiğimiz taneniyle bizi çok şaşırtan bir şarapla karşılaştık. Hemen Aksümbülle ilgili kaynak derlemek için kolları sıvadık ama o da ne? Hiç kaynak yok. Üzümün daha önce adını duyan, tadına bakan, kazara şarap yapan herhangi bir şarap dostuna ulaşmamız mümkün olmadı.

Mor Salkım ekibine üzümün başka adı olup olmadığını biliyorlar mı diye sorduk, yörede Akpüskül adıyla da tanındığını söylediler. Akpüskül adını daha önce duyduğunu paylaşan bir şarap duayeni dostumuz, şarap yapımında kullanıldığını hiç duymadığını eklemeyi de ihmal etmedi. Ama aldığımız bilgiler arasında dikkat çekici olan başlıklar var.

Aksümbül: Nadir ve Kendi Halinde Bir Asma

Bağlardaki asmaların modern üretimde görmeye alıştığımız telli bir düzenekle üretilmediğini, goble (yani yerde yetişen) bağlar biçiminde yetiştirildiğini hemen söyleyelim. Ayrıca asmaların kendi orijinal gövdelerinde yetişen, Amerikan anaçlara aşılanmamış özgün asmalar olduğunu ekleyelim. Bu özellikleriyle zaten çok heyecan veren bir konuma yerleşiyor Aksümbül ya da Akpüskül üzümü.

Aksümbül veya Akpüskül üzümünün ilk taramalarımızda karşımıza çıkan yukarıda paylaştıklarımıza ilâve edebileceğimiz bilgileri yok denecek kadar azdı. Cumhuriyet döneminin en başarılı kurumlarından Tekirdağ Bağcılık Enstitüsü, Türk üzümlerini kayıt altına alıyor ve koleksiyon bağlarında yetiştirerek bağcılarla buluşmasını sağlayarak çok önemli bir hizmet sağlıyor. Onlara bu üzümü sorduğumuzda önce olumlu bir cevap alamazken sonradan Akpüskül üzümünün sinonimi olarak kayıtlarda yer alan Akbüzgülü üzümü olabileceği konusunda bir işaret aldık. Önümüzdeki günlerde dileriz ki daha da zengin bilgilere ulaşır, bu bilgileri de hızla sizlerle paylaşırız.

Türkiye’nin Sıra Dışı Üzüm Çeşitliliği: Akıl Almaz Bir Miras

Türkiye, 1.500’e yakın üzüm çeşidine ev sahipliği yapıyor. Üzümlerimizin DNA analizlerinin yapılması sürecinin çok başlarındayız. Ayrıca bu alanda çalışan uzmanlar benzer üzümler ayıklandıktan sonra yaklaşık 850 çeşitlik özgün bir yerel üzüm envanterimiz olduğunu söylüyorlar. Bizler henüz bu üzümlerin kaç tanesinin şarap üretimine elverişli olduğunu tespit edecek çalışmaları tamamlayamadık.

“WAYANA Menüsündeki Endemik Türk Üzümleri ve Şarapları” adını taşıyan e-kitabımızda 74 çeşit şaraplık Türk üzümüne yer verdik, Aksümbül eklendiğinde bu sayı 75 oldu. Bu dönemde iki yeni üzüm daha portföyümüze eklendi: CİMİN ve DİŞİ MERCAN. Şarapla ilgili çalışmaya başladığımızda yaklaşık 30 çeşit şaraplık Türk üzümü şarabıyla yola çıkmıştık. Geride bıraktığımız 10 yıllık süre boyunca bu çeşit sayısının 77’ye ulaştığını görüyoruz. Böyle bir zenginleşmenin benzerini dünyadaki hiçbir şarap üreticisi ülkede görmüyoruz.

Aksümbülle Başlayan Bir Yolculuk

Söze Aksümbül üzümüyle başladık, daha geniş bir perspektife doğru genişledi yazımızın içeriği. Elbette bu konuda konuşacaklarımız tükenecek gibi değil. Önümüze yeni başlıklar geldikçe sizlerle paylaşmaya devam edeceğiz.